Toekenningen overzicht

In het onderstaande overzicht wordt informatie over de winnaars gegeven zoals die ten tijde van de uitreiking beschikbaar was. Inmiddels hebben zij natuurlijk een veel groter vertaaloeuvre. Daarom staan onder hun namen links naar meer recent informatie daarover. Deze links brengen u meestal naar de website Noordse literatuur. Er zijn ook links naar de prijswinnende boeken of, als die niet meer beschikbaar zijn, naar de uitgevers daarvan.

2022: Geri de Boer

2022 GERI-DE-BOER.JPGDe negende Amy van Markenprijs werd uitgereikt aan Geri de Boer, voor haar vertaling van de roman W. van de Zweedse auteur Steve Sem-Sandberg uit 2019, in 2022 onder dezelfde titel verschenen bij uitgeverij AmboAnthos.

Geri de Boer heeft een lange en veelzijdige ervaring als vertaler uit het Deens, Noors en Zweeds. Ze vertaalde onder meer romans van Jonas Karlsson, Bengt Ohlsson, Steve Sem-Sandberg en Geir Gulliksen. Ook vertaalde ze literaire thrillers van o.a. David Lagercrantz en Hjort Rosenfeldt, poëzie van Ruth Lillegraven en non-fictie van diverse auteurs. Ze werd in 2019 en in 2020 genomineerd voor de Europese Literatuurprijs.

Uit het juryrapport: 'Dat de Nederlandse lezer een intrigerend psychologisch portret krijgt voorgeschoteld van het geesteszieke hoofdpersonage van deze roman en bovendien kan genieten van de verschillende stijlregisters en de bloemrijke taal waarvan Sem-Sandberg zich bedient, komt geheel op het conto van de vertaalster.' (...) De Boer 'heeft de intrigerende roman van Steve Sem-Sandberg weten om te zetten in een elegante, soepele en meeslepende Nederlandse versie, die het origineel niet alleen recht, maar ook alle eer aandoet.'

De uitreiking is hier nog op film te bekijken.

2020: Clementine Luijten

2020 CLEMENTINE-LUIJTEN-PF.JPGDe achtste uitreiking moest wegens corona een jaar worden uitgesteld, waardoor de prijs pas op 19 november 2021 kon worden overhandigd, en wel aan Clementine Luijten, voor haar vertaling uit het Zweeds van de roman Den svavelgula himlen (2017) van de Zweedstalige Finse auteur Kjell Westö. Luijtens vertaling verscheen in 2018 onder de titel De zwavelgele hemel bij uitgeverij De Geus.

Clementine Luijten heeft een lange ervaring als vertaler uit het Zweeds. Ze vertaalde onder meer romans van Henning Mankell, Jens Lapidus en Lars Kepler. Van Kjell Westö kwam eerder haar vertaling De woensdagclub (Hägring 38, mei 2015) uit. In 2019 verscheen haar vertaling van Malena Emman, Ons huis staat in brand over Greta Thunberg. Luijten werd twee keer genomineerd voor de Europese Literatuurprijs.

De jury noemt de vertaling zeer leesbaar en meeslepend. Uit het juryrapport: 'Clementine Luijtens vertaling is een enorme prestatie, want De zwavelgele hemel is meer dan gewoon een verhaal, het is een verhaal dat niet alleen echo's van Westö's eerdere boeken bevat, maar de roman verwijst ook naar zichzelf in die zin dat het boek soms zichzelf van commentaar voorziet. Clementine Luijten weet echter precies hoe ze alle ballen in de lucht moet houden.'

De volledige uitreiking is hier nog te zien.

2018: Michal van Zelm

2018 MICHAL-VAN-ZELM.JPGDe zevende Amy van Markenprijs ging naar Michal van Zelm voor zijn vertaling van Josefine Klougart, Én af os sover (2012) uit het Deens. Zijn vertaling verscheen bij Uitgeverij Oevers onder de titel Een van ons slaapt (2018). Van Zelm had eerder drie werken van Søren Kierkegaard uit het Deens vertaald, die zijn verschenen onder de titel Mijn schrijverswerkzaamheid.

De jury gaat in haar rapport uitvoerig in op de moeilijke schrijfstijl van Klougart. Ze spreekt van 'een associatieve aaneenschakeling' van dramatische gebeurtenissen in het leven van de hoofdpersoon, waarbij herinneringen, gesprekken en impressies uit heden en verleden zich met elkaar vermengen en waarin de lezer soms het spoor bijster raakt. 'Bij een dergelijk boek, waarbij de draad van het verhaal min of meer onduidelijk is, (...) is het 'een enorme klus om steeds van nuchtere toon naar poëzie om te schakelen, van emotionele herinneringen naar heldere gesprekken, van evocatieve natuurbeschrijvingen naar zakelijke registraties, van verschillende verledens met overdenkingen naar het heden.' Dan komt de jury tot de conclusie: 'Op grootse wijze is een nieuw talent voor het Nederlandse publiek toegankelijk gemaakt.' Lees hier het hele juryrapport.

2016: Sophie Kuiper

2016 SOPHIE-KUIPER-PF.JPGDe zesde prijs werd uitgereikt aan Sophie Kuiper, voor haar vertaling van Philip Teir, Vinterkriget. En äktenskapsroman (2013) uit het Zweeds. De vertaling verscheen in 2015 bij Ambo/Anthos, onder de titel Familie.

Na haar bachelor Finse taal en cultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen voltooide Sophie Kuiper haar studie in 2011 met een master in de letteren aan de Universiteit van Stockholm. Daarna specialiseerde ze zich in het literair vertalen bij het Expertisecentrum Literair Vertalen. Inmiddels heeft ze uiteenlopende vertalingen uit het Fins en Zweeds op haar naam gezet, waaronder romans van Sofi Oksanen en Tommi Kinnunen, en jeugdboeken van Salia Simukka.

Enkele citaten uit het Juryrapport Amy van Markenprijs 2016.pdf: Met de keuze voor Sophie Kuiper is de jury zich ervan bewust dat ze niet gekozen heeft voor een gevestigde vertaler met een jarenlange staat van dienst, maar eerder voor een aanstormend talent dat nog jarenlang kan laten zien waartoe ze in staat is.(...) 'Kuiper geeft in haar vertaling blijk van een grote vertrouwdheid met de Finse samenleving en geschiedenis.' (...) en 'heeft een idioom gecreëerd dat mooi aansluit op de verschillende karakters.'

2014: Annelies van Hees

2014 ANNELIES-VAN-HEES.JPGDe vijfde Amy van Markenprijs was voor Annelies van Hees, voor haar vertaling van Niels Lyhne van Jens Peter Jacobsen uit het Deens, verschenen in 2014 bij uitgeverij Wereldbibliotheek.

Annelies van Hees was ruim 35 jaar docent Deens aan de Universiteit van Amsterdam. Ze heeft veel werken uit het Deens in het Nederlands vertaald, waaronder romans van Jens Christian Grøndahl, kinderboeken van Bjarne Reuter en filosofische werken van Søren Kierkegaard. Ook heeft Van Hees twee bloemlezingen met vertalingen van Deense poëzie op haar naam staan. Voor haar vertalingen van de sprookjes van Hans Christian Andersen ontving ze in 1999 de prijs van het Hans Christian Andersen Priskomite.

Uit het juryrapport: 'De jury is van mening dat het hier om een uitzonderlijk knappe vertaalprestatie gaat, omdat de vertaalster erin is geslaagd een leesbare vertaling te vervaardigen van het Deense origineel, met behoud van de authentieke sfeer en het poëtische taalgebruik van Jacobsen. Sterker nog: het is een regelrechte sensatie voor alle zintuigen om de Nederlandse vertaling te lezen.' (...) 'Bij vlagen overtreft de Nederlandse vertaling zelfs het massief klinkende Deense origineel, omdat er een verfrissende Gorteriaanse wind doorheen waait.' Kortom: 'De jury is van mening dat Annelies van Hees een unieke vertaalprestatie heeft geleverd door een zo moeilijk vertaalbaar boek in hedendaags Nederlands om te zetten.'

2012: Marianne Molenaar

2012 MARIANNE-MOLENAAR-PF.JPGDe vierde Amy van Markenprijs werd uitgereikt aan Marianne Molenaar, voor haar vertaling uit het Noors van Min kamp. Første bok (2009) van Karl Ove Knausgård onder de titel Vader, verschenen in 2011 bij uitgeverij De Geus.

Marianne Molenaar heeft meer dan twintig Nederlandse vertalingen uit het Noors op haar naam staan. Ze heeft werk van schrijvers als Jon Fosse, Frode Grytten, Knut Hamsun, Hanne Ørstavik, Anne B. Ragde en Åsne Seierstad vertaald. De jury noemt haar dan ook 'met recht een ambassadrice van de Noorse literatuur'.

Over haar vertaling van Vader staat in het juryrapport onder meer: 'De jury is van mening dat Marianne Molenaar een trefzekere, adequate en vlotte vertaling van dit werk heeft gemaakt. (...) Molenaar is er uitstekend in geslaagd een vloeiende vertaling af te leveren, die ervoor zorgt dat de Nederlandse lezer als het ware in het hoofd van Knausgård kan meekijken. Waar nodig heeft zij zich de vrijheid veroorloofd om het oorspronkelijke Noors aan te passen aan het Nederlandse taalritme. Het boek bevat verhoudingsgewijs veel conversaties en die klinken levensecht in het Nederlands.'

Bekijk hier de foto's van de uitreiking.

2010: Paula Stevens

2010 PAULA-STEVENS-PF.JPGIn 2010 werd de Amy van Markenprijs, de derde, verleend als oeuvreprijs, en wel aan Paula Stevens. Haar productie is veelomvattend. Zij heeft een indrukwekkend vertaaloeuvre op haar naam staan dat bestaat uit kinderboeken, thrillers, dikke historische romans. klassieke meesterwerken en romans van vooraanstaande hedendaagse Noorse schrijvers.

Ze vertaalde werk van onder anderen Knut Hamsun, Herbjørg Wassmo, Jan Kjærstad, Lars Saabye Christensen, Erlend Loe, Unni Lindell, Johan Harstad, Roy Jacobsen en Knut Faldbakken.

Uit het juryrapport: 'Direct na haar studie is Paula Stevens in 1982 als medeoprichter van het SVIN (Stichting Scandinavisch Vertaal- en Informatiebureau Nederland) begonnen met vertalen. Sindsdien heeft ze het publiek als het ware meegenomen op ontdekkingsreis door de Noorse letterkunde'. (...) Deze 'is buitengewoon veelzijdig, en tijdens de reis heeft Paula blijk gegeven van toewijding, inzicht, een grote liefde voor taal en een verlangen om haar expertise met anderen te delen. Ze heeft vertaalworkshops gegeven, deelgenomen aan literatuurfestivals in Noorwegen en Nederland, opgetreden voor de radio in het programma "De avonden" over Knut Hamsun, en ze is redacteur geweest van The Scandinavian Newsletter van het SVIN. Al met al kunnen we haar met recht een ambassadrice van de Noorse literatuur noemen. In maart 2006 werd ze daarom door de Noorse ambassade benoemd tot Commandeur in de Orde van St. Olaf.'

Bekijk hier de foto's van de uitreiking.

2008: Bertie van der Meij

2006-BERTIE-VAN-DER-MEIJ-PF.JPGDe tweede Amy van Markenprijs viel ten deel aan Bertie van der Meij, voor haar vertaling getiteld Sterven van liefde en leven van wijn, een bloemlezing uit de 'Epistels en Zangen van Fredman' van de Zweedse auteur Carl Michael Bellman (1740-1795), met een inleiding door de vertaalster, verschenen bij de inmiddels opgeheven uitgeverij Voltaire. Het boek is nog wel verkrijgbaar, ISBN13: 978-9058480415.

'Alleen al door de keuze van de te vertalen tekst toont de vertaalster, Bertie van der Meij, dat haar ambitieniveau zeer hoog ligt. Niet alleen hoort het werk van Carl Michael Bellman tot de kerncanon van de Zweedse literatuur, het werk is daarenboven een multigenre kunstwerk, dat poëzie en lied tegelijk representeert. Vorm en inhoud van de verzen van Bellman zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en doordat de liederen in Zweden tot op de dag van vandaag worden gezongen en steeds opnieuw en vernieuwend worden geïnterpreteerd, gaat er een haast mythische kracht van uit, die een Zweeds publiek nimmer onberoerd laat. Dat de vertaalster erin geslaagd is een virtuoze tekst uit de 18e eeuw, gekenmerkt door een mengeling van barokke stijl en volkse eenvoud, om te zetten in een prachtig Nederlands, kan waarlijk een prestatie van formaat genoemd worden,' zo staat te lezen in het juryrapport.

En, zo vervolgt de jury: De vertaalkwaliteit is van het hoogste niveau. De vertaalster respecteert de belangrijkste eigenschappen van het origineel en weet deze weer te geven in een Nederlands idioom dat in vele opzichten dezelfde zeggingskracht en flavour heeft.

Bekijk hier de foto's van de uitreiking.

2006: Diederik Grit en Edith Koenders

2006 diederik-grit.jpg2006 edith-koenders.jpgDe Amy van Markenprijs, ingesteld ter gelegenheid van het eerste lustrum van Stichting Leonora Christina, werd voor de eerste keer uitgereikt op 24 november 2006, en wel aan Diederik Grit en Edith Koenders voor hun gezamenlijke vertaling getiteld Het gelukkige Arabië van de Deense auteur Thorkild Hansen (1927-1989). Dit boek verscheen oorspronkelijk in 1962 onder de titel Det lykkelige Arabien. En dansk ekspedition 1761-67. De vertaling kwam in 2005 uit bij uitgeverij De Geus.

Dit boek is een documentaire en historische roman over een achttiende-eeuwse Deense expeditie naar Jemen, ook wel het gelukkige Arabië genoemd. Het boek wemelt van de citaten en verwijzingen naar de gebruikte bronnen, waardoor er, zo schrijft de jury, 'frequent gewisseld wordt tussen tijden, stemmen, stijlen en perspectieven. Dit heeft het werk voor de vertalers er niet eenvoudiger op gemaakt, maar ze zijn er toch in geslaagd deze uitzonderlijk rijke en veelzijdige tekst in heel verzorgd en goed Nederlands om te zetten. Daardoor hebben ze bij de jury diep respect afgedwongen.'

Diederik Grit en Edith Koenders vonden vaak vertaaloplossingen die niet voor de hand lagen. 'Het historische patina dat over grote delen van de brontekst ligt, is met gevoel voor proportionaliteit en leesbaarheid in uitstekend Nederlands omgezet,' aldus het juryrapport.

Aanvulling: Diederik Grit is in 2012 overleden. In het vertalerslexicon vnlex is een artikel aan hem gewijd.